Op 23 oktober 2018 was het weer raak. Een dodelijke stalbrand waar ruim 4.000 varkens een gruwelijke dood stierven. De andere 4.800 dieren van de Brabantse veehouder konden wel worden gered, maar hun gezondheid is zwaar aangetast. Eind juli 2018 werden nog 20.000 dieren slachtoffer van een enorme stalbrand in het Gelderse Erichem. In deze blog bespreken we de oorzaken van stalbranden en hoe we ze kunnen voorkomen.
Uit cijfers van Brandweer Nederland en Het Verbond van Verzekeraars blijkt dat er de afgelopen jaren steeds meer dieren omkomen bij stalbranden. Brandveiligheid wordt overal steeds beter, maar het lijkt erop dat er veel te weinig aandacht wordt besteed aan stallen.
- In 2015 kwamen ongeveer 130.000 dieren om het leven (door 15 stalbranden).
- In 2016 kwamen ongeveer 200.000 dieren om het leven (door 26 stalbranden).
- In 2017 kwamen ongeveer 230.000 dieren om het leven (door 28 stalbranden).
- In 2018 zijn inmiddels al meer dan 100.000 dieren omgekomen (door 15 stalbranden).
Oorzaken stalbranden
Het lastige is dat er meerdere oorzaken van stalbranden zijn. En vaak is de precieze oorzaak niet volledig te achterhalen. In een uitgebrande stal zijn de tandafdrukken van knaagdieren op elektrische leidingen immers niet meer zichtbaar. Dit zijn de meest voorkomende oorzaken van stalbranden:
- Kortsluiting: Kortsluiting is de belangrijkste oorzaak van stalbranden. Door mestgassen, stof of bijvoorbeeld knagende ratten en muizen kan kortsluiting ontstaan in elektrische apparaten, zoals een luchtwasser.
- Blikseminslag: Steeds vaker veroorzaakt blikseminslag een stalbrand. Stallen zijn vaak gelegen op open vlaktes en lopen daardoor extra risico.
- Werkzaamheden: Ondoordachte werkzaamheden aan de stal zijn ook vaak debet aan stalbranden. Verkeerd aangesloten kabels en onnodige verlengsnoeren, bijvoorbeeld.
- Oververhitting: Oververhitting van machines en installaties veroorzaakt veel stalbranden. Ook wanneer een machine die nog te heet is wordt teruggeplaatst in de stal, kunnen er vlammen ontstaan.
- Ligging: De brandweer kan moeilijk snel ter plaatse zijn doordat veehouderijen vaak afgelegen zijn. Bovendien wordt de brand minder snel opgemerkt door een gebrek aan voorbijgangers.
Stalbrand voorkomen
Een stalbrand voorkomen is beter dan genezen, zeker omdat de omgekomen dieren niet te genezen zijn. Veel stallen worden geïsoleerd met purschuim. Als dat materiaal vlam vat, loopt de brand volledig uit de hand. Met de volgende maatregelen helpt u de dieren uit de brand:
- Wering: Ratten en muizen moeten knagen opdat hun tanden niet te lang worden. Om te zorgen dat ze niet op uw kabels gaan knagen, is goede wering essentieel. Zorg dat alle kieren en kapotte deuren of ramen worden gedicht, een simpel stuk hout ervoor is vaak al voldoende. Verwijder ook mogelijk voedsel voor de knaagdieren en aantrekkelijke schuilplaatsen.
- Foutloze elektrische installatie: Het is cruciaal dat elektrische leidingen goed zijn aangelegd. Dat betekent niet onnodig doorlussen met verlengsnoeren, geen verroeste installaties, veilige stopcontacten, enzovoorts. Schakel een expert in om de elektrische installatie te verzorgen.
- Sprinklerinstallatie: Een sprinkler- of watermistinstallatie kan een brand beheersbaar houden, of zelfs blussen. Ook hier geldt uiteraard dat het systeem foutloos moet worden geïnstalleerd.
- Vrije uitloop: Zoals vluchtroutes en een ontruimingsplan verplicht zijn in veel gebouwen, zo zouden ook dieren een vluchtroute moeten hebben. Door meer vrije uitloop te creëren, zullen de dieren bij brand instinctief naar buiten rennen om zichzelf in veiligheid te brengen.
- Voorlichting: Zorg ervoor dat alle medewerkers beseffen hoe gevaarlijk hun werk kan zijn, niet alleen voor zichzelf maar ook voor de dieren. Door ze te leren hoe ze met de apparatuur om moeten gaan, kunt u een stalbrand voorkomen.
Stichting Wakker Dier loopt voorop met acties voor preventie van stalbranden. De stichting wil scherpere wetgeving, veiligere stallen en onderzoek naar nieuwe technieken, om brandveiligheid te verhogen en te zorgen dat dieren kunnen vluchten als er brand uitbreekt.
Actieplan stalbranden
In 2018 lanceerde de overheid een nieuw actieplan stalbranden, oftewel het ‘Actieplan Brandveilige Veestallen 2018-2022‘. Hierin wordt niet alleen aandacht besteed aan de brandveiligheid van stallen, maar ook aan de bewustwording van de veebedrijven én het beheersen van branden.
Ook bij VIB Netwerken zijn we begaan met het lot van de dieren. Als specialist in brandveiligheid en verbindingen, kunnen we een belangrijke rol spelen in het voorkomen van stalbranden door de oorzaken van stalbranden aan te pakken.
Hoe zit het met de brandveiligheid in uw bedrijfspand? Lees ons gratis whitepaper ‘Een veilig bedrijfspand’ en ontdek wat u kunt doen!
