Cameratoezicht volgens de AVG

Op allerlei gebieden hebben bedrijven zich de afgelopen maanden klaargemaakt voor de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG), de privacywetgeving die 25 mei 2018 van kracht werd. Ook op het gebied van camerabeveiliging is er veel veranderd, niet alleen in openbare ruimte. Tegelijkertijd kwamen meerdere sauna’s in het nieuws vanwege cameratoezicht en privacy. Op uitgerekend 25 mei 2018 verscheen een artikel op Nu.nl dat de eigenaren van de sauna in Nederasselt, waar de Nederlandse handbaldames gefilmd zijn, werden opgepakt. Logischerwijs hadden die beelden volgens de nieuwe AVG zeker niet gemaakt mogen worden…

Toch is het cameratoezicht in sauna’s volgens de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) akkoord met de regels van de AVG. Dat concludeerde de waakhond uit een steekproef onder elf sauna’s, nadat enkele saunabezoekers melding hadden gemaakt bij de AP. In 2016 zijn sauna-eigenaren al gewaarschuwd door middel van een brief. Die brief en alle media-aandacht voor gelekte beelden heeft ervoor gezorgd dat sauna’s hun beveiliging hebben aangepakt.

De AP kan ook bij je langskomen!

De AP heeft deze elf sauna’s zonder waarschuwing bezocht en gecontroleerd. Er mochten geen camera’s zijn waar bezoekers naakt zijn, dus vrijwel nergens. De sauna’s zijn geslaagd voor de test, want bij negen van de elf waren geen werkende camera’s op plekken waar dat niet is toegestaan. Bij de andere twee sauna’s waren enkel vage beelden te zien of slechts een klein deel van het beeld wat zicht gaf op ontklede bezoekers. Die camera’s zijn inmiddels verwijderd of juist afgesteld.

Er hingen weliswaar camera’s rondom de baden, douches en kleedruimtes, maar deze waren uitgeschakeld of nep-camera’s. Daarmee worden dus geen persoonsgegevens verwerkt. Ze mogen wel filmen op plaatsen waar (bad)kleding verplicht is.

Als er meerdere klachten komen over cameratoezicht in je branche, kan het zo maar zijn dat de AP ook bij je langskomt. Zorg daarom dat je de benodigde aanpassingen maakt, mocht je dat nog niet gedaan hebben.

Cameratoezicht aanpassen aan AVG-regels

Hoewel er voor sauna’s met de AVG eigenlijk niets veranderd is op het gebied van regels omtrent cameratoezicht, hoeft dit niet het geval te zijn voor jouw situatie. De AP onderscheidt zes verschillende sectoren als het gaat om camerabewaking.

1) Cameratoezicht in openbare ruimte

Uitsluitend gemeenten mogen cameratoezicht plaatsen in openbare ruimte. Dat wil zeggen: plaatsen waar iedereen mag komen. Maar ook de gemeente moet zich aan enkele regels van de AVG houden.

Camerabewaking mag alleen gebruikt worden als andere maatregelen niet hebben gewerkt bij het handhaven van de openbare orde.
Het moet in combinatie zijn met andere maatregelen, zoals betere straatverlichting.
Het gebruik van cameratoezicht moet aangegeven zijn met bordjes.
Als er ook geluidsopnames gemaakt worden, moet dit ook aangegeven zijn.
Camerabeelden mogen niet langer dan 4 weken bewaard worden, tenzij er concreet strafbare feiten op de beelden staan.
De gemeente moet een Data Protection Impact Assessment (DPIA) uitvoeren.

2) Camerabewaking op de werkplek

Op de werkplek kan camerabewaking helpen om diefstal of ongewenste intimiteit te weren, bijvoorbeeld. Maar om camera’s te plaatsen moet je als werkgever wel aan een aantal voorwaarden voldoen. Zo zijn ook de regels voor camerabeveiliging in industrie zeer complex.

Je mag geen geluidsopnames maken, enkel beeld. Geluid is namelijk niet noodzakelijk om het doel te bereiken.
Er moet sprake zijn van een gerechtvaardigd belang; het moet noodzakelijk zijn de gegevens te verwerken om je bedrijfsactiviteiten te verrichten.
Het doel dat je voor ogen hebt, kun je niet op een andere, minder ingrijpende, manier bereiken. Ook hier geldt dat camera’s deel moeten uitmaken van een groter pakket aan maatregelen.
De OR moet instemmen met het cameratoezicht, op basis van een privacytoets waarin de werkgever de belangen van werknemers afweegt tegen zijn eigen belang.
Zet je voor langere tijd camerabewaking in of gebruikt je verborgen camera’s, dan moet je een DPIA uitvoeren.
Je moet de werknemers informeren dat er cameratoezicht is en met welk doel je dit gebruikt. Ook hebben betrokkenen het recht om beelden in te zien, te worden vergeten, de verwerking te beperken en om bezwaar te maken.
De beelden mogen niet langer dan 4 weken bewaard worden, tenzij er sprake is van een incident. Wanneer het incident is afgehandeld, moeten de beelden verwijderd worden.

3) Scholen en cameratoezicht

Op scholen wordt zo nu en dan wat vernield, daarom wordt cameratoezicht in het onderwijs steeds vaker ingezet. De voorwaarden van de AVG waar camerabewaking aan moet voldoen, zijn vergelijkbaar met camerabewaking op de werkplek. Echter, het gaat hier niet om de privacy van werknemers, maar om die van leerlingen, leerkrachten en bezoekers.

4) Camerabewaking in winkels, horeca en sportclubs

In winkels, horeca en sportclubs is camerabewaking niet meer weg te denken. Toch gelden ook hier strenge regels. Deze zijn opnieuw vergelijkbaar met de regels op de werkplek of op scholen, hoewel het hier de privacy van klanten en medewerkers betreft.

5) Cameratoezicht in de zorg

In de zorg heeft cameratoezicht voornamelijk het doel om bezoekers, bewoners of personeel te beschermen. De intentie is goed, maar dat wil niet zeggen dat er zomaar camera’s geplaatst mogen worden volgens de AVG. Ook hier gelden dezelfde regels als op werkplekken, scholen en winkels. Dat maakt cameratoezicht bijzonder ingewikkeld, omdat niet iedereen de beelden mag bekijken. Toch moet het niet onopgemerkt blijven wanneer iemand ten val komt of wanneer een dementerende bewoner ’s nachts op de gang gaat zwerven, bijvoorbeeld. In de thuiszorg kunnen camerabeelden dus juist erg waardevol zijn. De toegang tot de beelden moet dus beveiligd zijn, maar ook te allen tijde beschikbaar om hulp te kunnen verlenen waar nodig.

6) Camera’s in het verkeer

Cameratoezicht in het verkeer is compleet anders dan voorgaande situaties. Deze camera’s hebben voornamelijk als doel het registreren van de kentekens van voertuigen. De data wordt gebruikt door Rijkswaterstaat en de provincies voor verkeersonderzoek. Met behulp van de kentekens sturen zij verkeersenquêtes om te beslissen waar ze aan de slag gaan met de weg. De politie gebruikt de kentekens aan de hand van Automatic Numberplate Recognition (ANPR). Daarmee kan ze de kentekens automatisch vergelijken met kentekens in politiebestanden. Als dit een hit oplevert, kan de politie meteen actie ondernemen. Komt een kenteken niet overeen met een bestand in de politiebestanden (no-hit), dan wordt er niets mee gedaan.

Cameratoezicht en AVG is complex

Het is wel duidelijk dat de AVG complexe materie is in relatie tot cameratoezicht. Het voldoen aan de voorwaarden lijkt misschien redelijk zwart-op-wit, maar uit de steekproef onder sauna’s blijkt dat er toch nog ruimte voor interpretatie is. Vage beelden zijn blijkbaar niet strafbaar, een verkeerd afgestelde camera leidt enkel tot een waarschuwing. De privacywetgeving zit nog in de beginfase, het lijkt van beide kanten nog even aftasten waar de lijn getrokken wordt.

Ons devies is: doe het meteen goed. Je wilt niet de eerste zijn die een boete ontvangt voor onjuist cameratoezicht. Tegelijkertijd wil je complete camerabeveiliging van goede kwaliteit, waarmee incidenten ook daadwerkelijk opgelost kunnen worden. Bij VIB Netwerken helpen we je aan de beste beveiligingscamera voor jouw situatie, waarbij we ook zorgen voor een zorgvuldige installatie.

Aan de slag met veiligheid zonder de regels van de AVG te overtreden?